Dit is niet een onderwerp wat betrekking heeft op Gran Canaria maar wel op oudere mensen en gezondheid.
Gordelroos is een vervelende ziekte die in enkele gevallen kan leiden tot ernstige en langdurige pijnklachten. Meer uitleg vindt u hieronder. In sommige landen is vaccinatie gratis, maar niet in Spanje en Nederland. Mogelijk gaat Nederland nu binnenkort beslissen om vaccinatie voor mensen ouder dan 60 gratis te verzorgen. Die beslissing wordt uiterlijk in juni verwacht en wij houden u hier op de hoogte. Dan kan het overigens nog wel een jaar of meer duren voordat het zover is.
Gordelroos: Pijnlijke huiduitslag met blaasjes
Gordelroos (medische term: herpes zoster) is een virale infectie die een pijnlijke huiduitslag met blaasjes veroorzaakt. De aandoening wordt veroorzaakt door het varicella-zostervirus, hetzelfde virus dat waterpokken veroorzaakt. Na het doormaken van waterpokken trekt het virus zich terug in de zenuwcellen van het ruggenmerg of de hersenen, waar het inactief kan blijven voor vele jaren. Gordelroos ontstaat wanneer dit virus opnieuw actief wordt.
Symptomen van Gordelroos:
De symptomen van gordelroos ontwikkelen zich meestal in fasen:
Prodromale fase (voordat de uitslag verschijnt):
Pijn: Dit is vaak het eerste symptoom en kan variëren van een branderig, stekend, kloppend of schietend gevoel tot jeuk of tintelingen in een specifiek gebied aan één kant van het lichaam. De pijn kan constant aanwezig zijn of komen en gaan.
Gevoeligheid: De huid in het aangedane gebied kan extra gevoelig zijn voor aanraking.
Algemene malaise: Sommige mensen ervaren ook hoofdpijn, lichtgevoeligheid, koorts of algehele vermoeidheid.
Actieve fase (verschijnen van de uitslag):
Rode vlekken: Na enkele dagen tot een week na het begin van de pijn verschijnen er rode vlekken op de huid in het pijnlijke gebied.
Blaasjes: Deze rode vlekken ontwikkelen zich snel tot groepjes met vocht gevulde blaasjes, vergelijkbaar met die van waterpokken. De blaasjes zijn vaak pijnlijk en kunnen jeuken.
Eenzijdige verspreiding: Kenmerkend voor gordelroos is dat de uitslag zich meestal beperkt tot één lichaamshelft (links of rechts) en het patroon volgt van de zenuwbaan waar het virus actief is geworden. Dit resulteert vaak in een “gordel” of bandvormige uitslag, meestal op de romp (borstkas, buik, rug) of in het gezicht.
Pijn: De pijn kan in deze fase intenser worden.
Genezing en herstelfase:
Indrogen van blaasjes: Na ongeveer 7 tot 10 dagen beginnen de blaasjes uit te drogen en vormen ze korstjes.
Vervagen van korstjes: De korstjes vallen er uiteindelijk af, meestal binnen 2 tot 4 weken.
Huidverkleuring of littekens: Soms kan de huid tijdelijk donkerder of lichter van kleur blijven op de plek van de uitslag. Littekens kunnen ontstaan, vooral als de blaasjes opengekrabd worden of als er een bacteriële infectie optreedt.
Ziektebeeld en Verloop:
Het ziektebeeld van gordelroos wordt gekenmerkt door de typische eenzijdige, pijnlijke huiduitslag. De ernst van de symptomen kan sterk variëren van persoon tot persoon.
Hoe lang ben je ziek van gordelroos?
Duur: De acute fase van gordelroos (met blaasjes) duurt meestal 2 tot 4 weken.
Besmettelijkheid: Een persoon met gordelroos is besmettelijk voor anderen die nog geen waterpokken hebben gehad. Besmetting vindt plaats via direct contact met het vocht uit de blaasjes. De persoon die besmet raakt, zal waterpokken ontwikkelen, geen gordelroos. Men is besmettelijk vanaf het moment dat de blaasjes verschijnen totdat ze volledig zijn ingedroogd.
Risicofactoren: Iedereen die waterpokken heeft gehad, kan gordelroos krijgen. De kans op het ontwikkelen van gordelroos neemt toe met de leeftijd, vooral boven de 50 jaar. Ook mensen met een verzwakt immuunsysteem (bijvoorbeeld door ziekte, medicatie of stress) lopen een hoger risico.
Complicaties:
Hoewel gordelroos meestal vanzelf overgaat, kunnen er complicaties optreden:
Postherpetische neuralgie (PHN): Dit is de meest voorkomende complicatie en wordt gekenmerkt door langdurige zenuwpijn in het gebied waar de gordelroos zich heeft voorgedaan. De pijn kan maanden of zelfs jaren aanhouden nadat de huiduitslag is verdwenen. Het risico op PHN neemt toe met de leeftijd.
Oogheelkundige problemen (Herpes Zoster Ophthalmicus): Als gordelroos het oog aantast, kan dit leiden tot ernstige complicaties zoals ontsteking van het oog, blijvende gezichtsschade en in zeldzame gevallen blindheid. Snelle medische behandeling is hierbij cruciaal. Symptomen kunnen zijn: roodheid, pijn in het oog, wazig zien, en blaasjes op het voorhoofd, de neus of rond het oog.
Ramsay-Hunt syndroom: Wanneer gordelroos de aangezichtszenuw bij het oor aantast, kan dit leiden tot oorpijn, gehoorverlies, duizeligheid en verlamming van één kant van het gezicht.
Bacteriële huidinfecties: De blaasjes kunnen geïnfecteerd raken met bacteriën, wat leidt tot roodheid, zwelling, pusvorming en mogelijk littekens.
Neurologische complicaties: In zeldzame gevallen kan gordelroos leiden tot ernstigere neurologische problemen zoals hersenontsteking (encefalitis) of ruggenmergontsteking (myelitis).
Wanneer een arts raadplegen?
Het is raadzaam om een arts te raadplegen als u vermoedt dat u gordelroos heeft, vooral in de volgende situaties:
Als de pijn en uitslag in de buurt van een oog voorkomen.
Als u ouder bent dan 50 jaar (hoger risico op complicaties).
Als u een verzwakt immuunsysteem heeft.
Als de pijn zeer hevig is of de uitslag wijdverspreid is.
Vroegtijdige behandeling met antivirale medicijnen (binnen 72 uur na het verschijnen van de uitslag) kan de duur en ernst van de symptomen verminderen en het risico op complicaties, met name postherpetische neuralgie, verkleinen. Pijnstillers en huidverzorgende middelen kunnen ook worden voorgeschreven om de klachten te verlichten.
Hoe kom je aan gordelroos?
Gordelroos wordt veroorzaakt door een reactivatie van het varicella-zostervirus. Dit is hetzelfde virus dat waterpokken veroorzaakt.
Nadat iemand waterpokken heeft gehad, trekt het virus zich terug en blijft het inactief (slapend) aanwezig in bepaalde zenuwcellen in het lichaam. Jaren later kan dit virus weer actief worden. Wanneer dit gebeurt, veroorzaakt het gordelroos.
Hoe komt het dat het virus weer actief wordt?
De precieze reden waarom het virus bij sommige mensen weer actief wordt en bij anderen niet, is niet altijd duidelijk. Wel zijn er factoren die de kans op het krijgen van gordelroos kunnen verhogen:
Verminderde weerstand: Dit is de belangrijkste factor. Een verzwakt immuunsysteem kan het virus minder goed onder controle houden. Dit kan komen door:
Leeftijd: Gordelroos komt vaker voor bij mensen boven de 60 jaar, omdat het immuunsysteem op latere leeftijd vaak minder efficiënt wordt.
Ziekte: Bepaalde ziekten die het immuunsysteem aantasten, zoals hiv/aids of leukemie.
Medicatie: Geneesmiddelen die de afweer onderdrukken, zoals chemotherapie of medicijnen die worden gebruikt na een orgaantransplantatie.
Stress: Ernstige of langdurige stress kan de weerstand verminderen.
Het is belangrijk om te weten dat je gordelroos niet van iemand anders kunt krijgen die gordelroos heeft. Echter, iemand die nog nooit waterpokken heeft gehad (of er niet tegen gevaccineerd is), kan wel waterpokken krijgen door direct contact met het vocht uit de blaasjes van iemand met gordelroos. Je krijgt dus alleen gordelroos als je eerder waterpokken hebt doorgemaakt en het virus in je eigen lichaam opnieuw actief wordt.